نغمه وصال (بررسي موسيقي غزليات وصال شيرازي)

نغمه وصال (بررسي موسيقي غزليات وصال شيرازي)

مؤلفان:‌ دكتر نازنين نوري - سهيلا مرادقلي

وصال شیرازی،از جمله شاعران موسیقی¬دان وعروض¬دان دورۀ بازگشت است که نوای آهنگین وپرجذبۀ شعر او تداعی¬گر نوای خوش شعر خواجۀ فرزانۀ شیراز،حافظ،است.همین عوامل نگارنده را برآن داشت تا به بررسی انواع موسیقی شعر در غزلیات او بپردازد و با استفاده از تحلیل موسیقایی شعر او،پیوند میان شعر و موسیقی را به حدّ بضاعت،نشان دهد.¬¬-برای این منظور،از میان انواع موسیقی شعر،سه نوعِ موسیقی بیرونی(عروض)،کناری(قاف...یه و ردیف) و درونی را که محسوس¬ترین و ملموس¬ترین انواع موسیقی شعر هستند،برگزید.
پیش از پرداختن به اصل مطلب لازم بود،ابتدا مختصری دربارۀ وصال و دورۀ شاعری او ذکر شود؛بنابراین فصل اول به معرفی شاعر و سبک شعر عصر او می¬پردازد .در فصل دوم به طریق آماری بحور و اوزان شعر وی بررسی و تحلیل شده و در مورد میزان بهره¬وری از کمّیّت هجاها و استفاده از اختیارات شاعری وتأثیر آن¬ها بر موسیقی شعر بحث شده است. فصل سوم، به موسیقی کناری؛ یعنی قافیه و ردیف و اهمّیّت آن در ایجاد موسیقی و جلوه-های بدیعی و ارزش¬های آوایی آن پرداخته که نشان می¬دهد تناسب وهماهنگی حروف آخر واژه¬های قافیه به همراه ردیف¬های رسا شعرش را لذّت¬بخش¬تر و موسیقایی¬¬تر کرده است.فصل چهارم، جلوه های موسیقی درونی(انواع تکرار) غزلیات وصال را مدّ نظر قرار¬داده وبا ذکر شواهد شعری، به تحلیلِ تناسب آوایی حروف و واژه¬ها پرداخته، که این¬ تناسب¬¬ها ذهن خواننده را به ارزش آوایی شعر او معطوف می¬کند ونوای خوش موسیقی الفاظ را بر گوش و جان خواننده می¬نشاند .
قابل¬ذکر است که ¬در بخش موسیقی کناری -مبحث قافیه-کار بر مبنای حروف مشترک قافیه بوده؛ نه صرفاً حروف اصلی . قافیه، بر¬اساس حرف آخر دسته¬بندی شده و همسانی¬ها و مراکز صوتی مختلف هر نوع قافیه، به¬صورت آماری، مورد مطالعه قرار¬گرفته¬است. کار، در بخش موسیقی درونی نیز بیشتر، خواننده محوری و بر اساس تحلیل و بررسی ذوقی اشعار است و بیشتر به دریافت شخصی نگارنده از حال و هوای موسیقی شعر باز¬می¬گردد.
امید است این مختصر گامی هر چند اندک،برای شناخت شعر این شاعر هنرمند باشد.